Basel, Universitätsbibliothek, F VIII 9, Piatto anteriore – Manoscritto miscellaneo a contenuto scolastico
http://www.e-codices.ch/it/ubb/F-VIII-0009/bindingA
Descrizione breve:Il manoscritto, in parte scritto da Johannes Heynlin de Lapide e giunto con lui alla certosa di Basilea, contiene il florilegio Auctoritates Aristotelis di Johannes de Fonte, una raccolta di citazioni ordinata alfabeticamente, due trattati anonimi e trattati del francescano Francesco di Meyronnes, dello pseudo Giovanni Duns Scoto e di Johannes Breslauer de Braunsberg. Nel volume sono rilegati cinque fogli a stampa del Tractatus de memoria augenda di Mattiolo Mattioli da Perugia.(mue)
Basel, Universitätsbibliothek, F VIII 9, Piatto anteriore – Manoscritto miscellaneo a contenuto scolastico (https://www.e-codices.ch/it/list/one/ubb/F-VIII-0009)
Segnatura precedente:
Kartause Basel, Bibliotheca nova,
A 12 (alt)
Supporto materiale: Papier, 21 x 14 cm.
Dimensioni:
1 Band (222 Blätter)
Formato: 22,5 x 15,5 cm
Numerazione delle pagine: Moderne Foliierung: I-IV. 1-218. Zusätzlich sind die vier Teile jeweils auf der ersten Seite mit einem Buchstaben neben der Blattzahl gekennzeichnet: Teil 1 (Bl. 1-70) auf 1r mit "a", Teil 2 (Bl. 71-102) auf 71r mit "b", Teil 3 (Bl. 103-108) auf 103r mit "c" und Teil 4 (Bl. 109-218) auf 109r mit "c"
Composizione dei fascicoli: II(IV) + 2 VI24 + V34 + 5 VI94 + IV102 + III108 + V118 + (VI+1)131 + 6 VI203 + (VI-1)214 + II218. Der Codex ist in vier Teile gegliedert.
Disposizione della pagina:
Schriftraum 9-11 x 16-17 cm mit Tinte oder Blei gezogen, einspaltig (ausser 13v-41r: zweispaltig).
Tipo di scrittura e mani:
Kursive verschiedener Hände. Teil 3 (Bl. 103-107): Druck.
Legatura: Halbledereinband mit Resten einer Schliesse auf beiden Holzdeckeln. Beide Spiegelblätter aus Pergamentfragmenten: das vordere geschrieben in einer Semigotica aus dem 15. Jahrhundert, das hintere in einer älteren gotischen Buchkursive aus dem 14. Jahrhundert mit Federzeichnungen (Blumen und Tiere) auf dem Text. Am Rücken vier Zettel aufgeklebt: Pergament älteren Datums Auctoritates ex libris Aristotelis, Papier mit neuzeitlicher Kursive F VIII 9, Johannis de Lapide Exercitium super libros de anima cum aliis, Lipsiae 1452.
Lingua principale: Latein
Contenuto:
Sammelband, bestehend aus 4 Teilen. Als Teil 3 (elfte Lage, Bl. 103-108) ist eine undatierte italienische Inkunabel eingebunden.
IrJakob Louber OCart: Besitzvermerk und ConspectusTitulus Auctoritates ex libris Aristotelis A 12. …–…
Auctoritates ex libris Aristotelis notabiliores. Expositiones plurimorum difficilium terminorum theologicalium. Tractatum de memoria augenda per regulas et medicinas Matheoli Perusini clarissimi medici atque philosophi. Exercicium sive questiones trium librorum de anima.
1r-44rIohannes de Fonte OFM: Auctoritates ex libris Aristotelis et aliorum philosophorum>[1r ] Incipiunt auctoritates primi methaphisice.<Omnes homines naturaliter scire desiderant. Sensus visus multas nobis differencias rerum denunciat. …–…
[41rb ] calefit et fumat et ignem emittit.>Et sic est finis auctoritatum etc.<
[41v ]
Cum omne nostrum appetitum movere debens boni racionem debet habere hinc liquet scienciam que omnem hominem movet …–…
[44r ] Hiis visis ad aliquas auctoritates librorum quam plurimum hic premissorum videamus
Hamesse, Jacqueline. - Les auctoritates Aristotelis, un florilège médiéval, étude historique et édition critique (Philosophes médiévaux 17). - Louvain 1974 (diese HS genannt auf S. 25; sie schliesst mit "auctoritates de proprietatibus animalium", welche im Druck fehlen).
Hamesse, Jacqueline. - Les manuscrits des "Parvi flores", une nouvelle liste de témoins. In: Scriptorium 48 (1994), S. 299-332, hier S. 304.
Köhler, Theodor Wolfram. - Die wissenschaftstheoretische und inhaltliche Bedeutung der Rezeption von "De animalibus" für den philosophisch-anthropologischen Diskurs im 13. Jahrhundert. In: Aristotle's Animals in the Middle Ages and Renaissance. - Leuven 1999, S. 249-274, hier S. 268 Anm. 63.
47r-67rIndex auctoritatum secundum ordinem alphabeti[A] comestione nimia et superfluitate abstinere est summa medicina (libro de regimine principum) …–…
Utrumque vicium est omnibus credere et nulli (Seneca in epistola ad Lucillium). Et sic sufficiant hec auctoritates
Es handelt sich um eine alphabetische Liste von Zitaten mit Angabe der Quelle.
71r-78vFranciscus de Maironis: De usu terminorum[C]um difficultas verbalis multum impedit animam a speculacione veritatis expedit illos terminos distinguere …–…
primo modo fuit purgata beata virgo secundo modo non. Expliciunt termini theologicales.
79r-84rTractatus de trinitate[E]st igitur ut dicit Innocentius III., unus solus et verus deus eternus, immensus …–…
ita homo caritatem habeat et sit bonus et iustus etc.
Der Autor zitiert Thomas von Aquin.
84v-93vPs.-Johannes Duns Scotus: Formalitates doctoris subtilis>Formalitates doctoris subtilis<Quoniam autem secundum sententiam Aristotelis ignorantes virtutes vocabulorum difficile paralogisantur, primo elenchorum …–…
ergo a primo ad ultimum conclusio [9⁰] vera, scilicet quod quecumque distinguuntur [dividuntur (?)] obiective, distinguuntur [dividuntur (?)] omnibus aliis modis etc.
94r-99rAlius tractatus et brevior de formalitatibusAlius tractatus et brevior de formalitatibus. Septem sunt modi distinctionum. Primus est distinctio rationis, secundus ex natura rei, tertius distinctio formalis …–…
quia in creaturis non potest reperiri illimitatio essentialis intrinsicus, et sic est finis.
Vgl. den Beginn mit den Formalitates des Franciscus de Marchia, § Ad questionem respondeo...: Künzle, unbekannte Scholastiker-Handschriften, Nr. 25 (Basel UB, Handschriften, F VI 70).
103-107vMatheolus Perusinus: Tractatus de memoria augenda>Tractatus clarissimi philosophi et medici Matheoli Perusini de memoria augenda per regulas et medicinas.<Iam diu Brocarde et Bonaventura viri dignissimi et replicatis precibus me sepissime provocastis ut ego aliqua de memoria nutrienda et augenda colligerem …–…
Hec igitur sunt viri digni medicinalia que inter alia sunt electissima pro conservanda memoria, et ita finem facio.>Explicit tractatus de memoria editus in Italia a domino Matheolo medicine doctore famosissimo et mortuo anno domini milesimo quadringentesimo septuagesimo<
Ein italienischer Druck, ohne Ort und Jahr, der weder bei Hain noch bei Panzer und Brunet erwähnt wird.
109r-209rJohannes Breslauer de Braunsberg: Quaestiones super libros de animaCirca inicium de anima queritur primo utrum de anima sit aliqua scientia naturalis et specialis tamquam de subiecto proprio et adequato …–…
suo fine et fine ultimo, qui est deus gloriosus super omnia in secula benedictus. Amen.>Et sic est finis huius tercii et consequenter omnium trium librorum de anima. Ea propter deus gloriosus cum matre eius virgine Maria atque tota celesti curia sit in secula seculorum benedictus. Amen. Ihesus. Maria.<
Randvermerke, z.T. beschnitten.
Origine del manoscritto:
Aus der Kartause Basel, von Johannes Heynlin de Lapide OCart (s. LThK V, Freiburg i. Br. 1960, 1055): Ir Eintrag von Jakob LouberLiber Cartusien. in Basilea proveniens a confratre nostro domino Johanne de Lapide continens subscripta, 209rFinitum est opusculum istud in die proxima post Scolastice virginis in alma universitate studii Lypczensis anno incarnationis divine 1452 per me Johannem Heynlin de Lapide und ibid. Cartusien. in Basilea. Da Johannes de Lapide 1452 in Leipzig noch studierte, kommt er laut Martin Steinmann nur als Schreiber, nicht als Verfasser des Werks (wie der auf dem Rücken aufgeklebte Zettel glauben macht) in Frage.
Acquisizione del manoscritto:
Eigent.: Öffentliche Bibliothek der Universität Basel
Bibliograph. Nachweise
Hamesse, Jacqueline. - Les auctoritates Aristotelis, un florilège médiéval, étude historique et édition critique (Philosophes médiévaux 17). - Louvain 1974.
Künzle, Pius. - Unbekannte Scholastiker-Handschriften der Universitätsbibliothek Basel. In: Sapientiae procerum amore. Mélanges Médiévistes offerts à Dom Jean-Pierre Müller O.S.B. - Roma : Editrice Anselmiana, [1975?]. - S. 467-494 (Studia Anselmiana 63), hier Nr. 28, S. 490.
Scarpatetti, Beat Matthias von. - Die Handschriften der Bibliotheken von Aarau, Appenzell und Basel / bearb. von Beat Matthias von Scarpatetti. - Dietikon-Zürich : Urs Graf Verlag, 1977 (Katalog der datierten Handschriften in der Schweiz in lateinischer Schrift vom Anfang des Mittelalters bis 1550, Bd. 1), Nr. 585
Hamesse, Jacqueline. - Les manuscrits des "Parvi flores", une nouvelle liste de témoins. In: Scriptorium 48 (1994), S. 299-332, hier S. 304.
Köhler, Theodor Wolfram. - Die wissenschaftstheoretische und inhaltliche Bedeutung der Rezeption von "De animalibus" für den philosophisch-anthropologischen Diskurs im 13. Jahrhundert. In: Aristotle's Animals in the Middle Ages and Renaissance. - Leuven, 1999, S. 249-274.
Steinmann, Martin. - Ungedruckte Beschreibung aufgrund von Künzles und Scarpatettis Beschreibungen (zugänglich im Sonderlesesaal)