Manuscript Summary:Manuscript compilation consisting mainly of grammatical texts, written in a variety of hands in about 800 in the monastery of St. Gall. Some of the texts in this codex are the oldest extant versions, and the text of the anonymous treatise De scansione heroyci versus et specie eorum is the only known surviving version in the world. Grammars include the Ars major and Ars minor by Donatus, a complilation of the two Donatus grammars by Peter of Pisa, the work De metris des Mallius Theodorus, the Ars grammatica by Diomedes, and both De arte metrica and De schematibus et tropis by the Venerable Bede.(smu)
Standard description: Scherrer Gustav, Verzeichniss der Handschriften der Stiftsbibliothek von St. Gallen, Halle 1875, S. 303-305.
Show standard description
Additional description: Bergmann Rolf / Stricker Stephanie, Katalog der althochdeutschen und altsächsischen Glossenhandschriften, Bd. II, Berlin 2005, S. 567-569.
Show additional description
Online Since: 12/09/2008
St. Gallen, Stiftsbibliothek, Cod. Sang. 876
Parchment · 525 pp. · 22.5-23.5 x 15 cm · St. Gall · about 800
Manuscript compilation consisting mainly of grammatical texts
How to quote:
St. Gallen, Stiftsbibliothek, Cod. Sang. 876, p. 522 – Manuscript compilation consisting mainly of grammatical texts (https://www.e-codices.ch/en/list/one/csg/0876)
Scherrer Gustav, Verzeichniss der Handschriften der Stiftsbibliothek von St. Gallen, Halle 1875, S. 303-305.
Date of origin: s.VIII/IX
Support: Pergament: auf steifem Pergament.
Extent:
525 Seiten
Format: 4° (22 ½ x 15 cm., oder von S. 33 an 23 ½ x 15 cm.)
Page layout:
zu 27, 28, 29 Zeilen
Writing and hands: von Mehrern
Decoration: mit rothen oder schwarzen, auch bunten Anfangsbuchstaben und Rubriken
Contents:
S. 3-29>In n. d. incip. partes orationis aspori [sic]<Partes orationum quot sunt …–…
si qua sunt his similia.
Am Schluss eine Bitte an den Leser.
Omnis libri huius lectores supplex, si fieri possit, precor, ut eorum scriptorem - nomen non scribo - orationibus adsiduis recordentur …
*Donatus minor in Gesprächsform, hier dem Asper zugeschrieben, dessen Ars jedoch ganz verschieden ist; nach Endlicher Anal. gramm. p. 514 von Donat selbst herrührend.
S. 30-32Incipit ordo ad cognoscendi nomen. Quid est doctus? Oratio est …
(Aehnlich den 'Donati gramm. rudimenta' der alten Drucke Hain 6374-6381.)
S. 33-85Incipit ars donati grammatici. Oratio dicitur elocutio quasi oris ratio …–…
dicenda est.>Explicit deo gratias amen.<
Ein Commentar in Frag und Antwort über Donat, mit wiederholter Rubrik Donatus dicit und Anführung von Augustin, Sergius und Comminianus (p. 74).
S. 86-90De Adverbio - De praepositione - Ars grammatica in duas species dividitur in analogica et anomala.
S. 90-98Partes orationis primus Aristoteles …–…
facile transferuntur
(aus Isidor Etymol. I c. 6-13).
S. 98-104
aus Sergius in Donatum>Expositio artium Donati.<Litera est quasi legitera …–…
proceleumaticus … quatuor tempora
S. 115-124*Victorinus: de finalibus metrorum
ohne die zwei letzten §§.
Quamquam de litteris et de syllabis multiplex. … tractatus …–…
correptus esse constat
(ohne Ueber- und Unterschrift)
Endlicher Anal. p. 455-468;
Keil VI. 1 p. 229-242 mit Varianten aus der S. Gallerhs.
S. 124-128>Incipiunt majores partes Donati<
(Donatus de voce, littera etc., am Ende inkomplet).
S. 129-137Servius Honoratus: de finalibus syllabis ad Aquilium
vollständig.
Endlicher p. 491-500;
Keil IV. 2 p. 449-455 und p. XLIII.
S. 137-144De scansione heroyci versus et specie eorum.Heroycus versus fit dactylo pede …
Keil vol. VI.
S. 144-145Diomedes: Exzerpte
vgl. Keil I, 2, p. 492.
S. 146-163Mallius Theodorus: de metris>Inc. Malli Theodori de metris<
(siehe Cod. 855).
S. 163-196,
S. 205-206,
S. 197-203>Ars Diomedis de metro<
ist der letzte Abschnitt des liber III von Diomedes de arte gramm. oder pag. 494-529 bei Keil I Fasc. 2.
S. 208-257,
S. 257-277Beda: de arte metrica
(25 Kapp. wie in Cod. 878) und
de schematibus et tropis sacrae scripturae
S. 278-281Primo omnium litere Hebraice lingue …
Vier Alphabete, das hebräische (oder vielmehr palmyrenische und ältere semitische?), das griechische, das sogen. skythische des Aethicus und das ‘normannische’ (dieses erloschen), mit einleitenden Textworten und Monogrammen.
Filiation:
U. d. Tit. 'Hrabani Mauri de invent. ling.' gedruckt bei Goldast II p. 66 (Ed. 1661)
und daraus in Opp. Hrabani Colon. 1626 Tom. VI. am Ende.
Die bei Goldast a. a. O. beigefügten Glossae Rabani de humani corporis partibus stehn in keiner st. gall. Hs. Des Rabanus Autorschaft ist blosse Goldast'sche Vermuthung.
Diese st. galler Abschrift des Pompejus ist ziemlich vollständig und enthält Alles was Lindemann (Pompeji Comm. Lips. 1820. 8°) theils aus einer Wolfenbüttler theils aus einer Berliner Hs. und
Endlicher Anal. gramm. 510-11 zur Ergänzung gegeben haben.
Provenance of the manuscript:
Ohne Signatur
Bibliography:
Cod. 876 ist im ältesten Stiftskatalog No. 728 angeführt p. 20 unten mit den Worten ‘Partes Asporii’ etc. (Weidm. Gesch. p. 394).