e-codices - Biblioteca virtuale dei manoscritti conservati in Svizzera

Basel, Universitätsbibliothek, A VI 22

Carta · 214 ff. · 29 x 21.5 cm · seconda metà del sec. XIV

Super sententiarum libros quattuor

Lingua: Latino

Descrizione breve: Sin dal secolo XIII i Quatuor libri sententiarum, una collezione di dichiarazioni dei Padri della Chiesa su importanti problemi teologici raccolta da Pietro Lombardo alla metà del sec. XII, hanno assunto lo statuto di libro di testo presso le facoltà teologiche. Esse erano parte fondamentale dello studio di base e venivano interpretate intensivamente nelle lezioni e nei commenti. Il manoscritto del XIV secolo, proveniente dalla biblioteca „incatenata“ del convento domenicano di Basilea, contiene commenti di Henricus de Cervo, Guglielmo di Ockam, Iacobus de Altavilla e altri. (gam/flr)

Descrizione standard: Aus: HAN. Verbundkatalog Handschriften - Archive - Nachlässe, 2015.
Mostra la descrizione standard

Online dal: 19.03.2015

Basel, Universitätsbibliothek, A VI 22

Carta · 214 ff. · 29 x 21.5 cm · seconda metà del sec. XIV

Super sententiarum libros quattuor

Come citare:

Basel, Universitätsbibliothek, A VI 22, f. 71r – Super sententiarum libros quattuor (https://www.e-codices.ch/it/list/one/ubb/A-VI-0022)

DOI (Digital Object Identifier):
10.5076/e-codices-ubb-A-VI-0022

IIIF Manifest URL:
http://e-codices.unifr.ch./metadata/iiif/ubb-A-VI-0022/manifest.json

Collegamento permanente:
http://e-codices.unifr.ch./it/list/one/ubb/A-VI-0022

Digitalizzato da: Universitätsbibliothek Basel

Online dal: 19.03.2015

Basel, Universitätsbibliothek, A VI 22

Carta · 214 ff. · 29 x 21.5 cm · seconda metà del sec. XIV

Super sententiarum libros quattuor

Basel, Universitätsbibliothek, A VI 22

Aus: HAN. Verbundkatalog Handschriften - Archive - Nachlässe, 2015.

Titolo del codice: Super Sententiarum libros quattuor

Datazione: 2. Hälfte 14. Jahrhundert

Segnatura precedente: Predigerkloster (Basel), F T 4 (alt)

Supporto materiale: Papier

Dimensioni: 1 Band (214 Blätter)

Formato: 29 x 21,5 cm

Numerazione delle pagine: Moderne Bleistiftfoliierung: A.B + 1-211 + C; alte Foliierung mit Tinte: 1-196; zu den Blattverlusten siehe Lagen.

Composizione dei fascicoli: Lagen: (VII-6)8 + 2 VI32 + (III-3)35 + (VI-4)43 + (VI-6)49 + (IV-4)53 + VI65 + (VI-4)73 + (VI-2)83 + 2 VI107 + (III-3)110 + VI122 + (VII-7)129 + 2 VI153 + (III-2)157 + VI169 + (VI-5)176 + (V-5)181 + VI193 + V199 + VI211; folgende Blätter alter Zählung sind herausgeschnitten, wohl ohne Textverlust: 9-12, 40-42, 51-54, 61-66, 71-74, 95-98, 109-110, 138-140, 160-166, 195-196, 216-220, 226-230, 249-252; Reklamanten am Schluss der Lagen bis 153v.

Disposizione della pagina: Schriftraum: 21 x 15,5 cm, zweispaltig, 44-45 Zeilen.

Tipo di scrittura e mani: Cursiva, 2. Hälfte 14. Jahrhundert

Decorazione:

Initien in vergrösserter Textualis.
Bis 120ra rubriziert, rote Lombarden.

Legatura: 14./15. Jahrhundert, rotes Schafleder (Rücken geflickt); Schnitt gelb; zwei Langriemenschliessen fehlen; Spiegelblatt vorn abgelöst (A), Spiegel- und Vorsatzblätter (B, C) Pergament-Urkunde, 1. Hälfte 15. Jahrhundert: Johannes zem Guldin Ringe vermacht den Basler Dominikanern zahlreichen Besitz. Ehemals Catenatus (Spuren am hinteren Deckel oben und unten); auf dem vorderen Deckel oben Spuren eines Titelschildes. In den Fälzen Pergament-Fragmente, lateinisch, 14. Jahrhundert.

Lingua principale: Latein

Contenuto:

Ar-Bv abgelöster Spiegel und Vorsatz
1r Conspectus und alte Signatur, sonst leer
1va-2vb >De diversitate distinctionum< [V]idendum est quot sunt modi distinccionum et sciendum quod quattuor sunt …–… vel melius quam ipsummet sit
2vb-4vb >Argumenta que probant formas sillogisticas non valere in divinis et eorum soluciones.< Secundum optimam formam arguendi ex premissis verbis sequitur conclusio falsa, igitur forma sillogistica …–… et non de signantibus veram per modum vere, et sic sit dictum de omnibus istis
5ra-6vb Definitiones quaedam >Quid sit predicacio formalis.< Notandum quod omnis proposicio kategorica vel est vera vel falsa. Si falsa nulla talis est formalis …–… secundum illius imitacionem quod tunc proprie diceretur ymago
7ra-8vb Nota quod propter decepciones que per formas sillogisticas fieri possent in sacra theologya studencibus hic posita sunt quedam notabilia seu regule logycales ex logyca Ockam extracte de sillogismis. Nota ergo quod omnis sillogismus mediate vel inmediate regulatur per dici de omni vel dici de nullo …–… igitur nullus homo videt asinum
9ra-19va Henricus de Cervo O. P.: Super Sententiarum librum 1 q. 1 Circa distinctionem primam primi libri sentenciarum queritur utrum deo sit fruendum. Et arguitur quod non …–… Et sic racio non infringit dicta. Et sic sit finis huius questionis. >Explicit questio magistri Heinrici de Cervo Ordinis fratrum Predicatorum<
- Repertorium commentariorum in sententias Petri Lombardi / ed. Friedrich Stegmüller. - Bd. 1 (1947), S. 148 Nr. 315. Kaeppeli, Thomas. - Scriptores Ordinis Praedicatorum medii aevis. - Bd. 2 (1975), S. 189 Nr. 1735 (diese Hs. nicht genannt). - Die mittelalterlichen Handschriften der Universitätsbibliothek Basel: beschreibendes Verzeichnis. Abt. B, Theologische Pergamenthandschriften / bearb. von Gustav Meyer und Max Burckhardt. - Basel, 1960-1975. - Bd. 1, S. 523f. zu B V 27, 1ra-69v (diese Hs. mitbehandelt).
19vb-29ra Guilelmus Ockam: Scriptum in librum primum Sententiarum, dist. 1, q. 1-4 >Ockam.< Utrum tantum omni alio a deo sit utendum. Quod non arguo dupliciter, primo quod non omni alio …–… sed non potest aliquid vltra appetere cum anxietate et tristicia
- Vgl. Hochstetter, Erich. - Studien zur Metaphysik und Erkenntnislehre Wilhelms von Ockham. - Berlin 1927, S. 2. - Druck: Opera philosophica et theologica 1 ed. G. Gál und S. Brown. - St. Bonaventure 1967, S. 371-447 (diese Hs. genannt 18*).
29rb-30va Item de obiecto inmediato fruicionis sunt opiniones contrarie. Dicunt enim quidam quod fruimur deo tamquam obiecto remoto …–… sed de hiis plenius dicetur in 4° libro d. 49.
30vb leer
31ra-vb >De fruicione quod sit actus voluntatis.< Nota fruicionem esse actum voluntatis probant quidam sic: omnis dileccio est actus voluntatis … ; [31va ] >Voluntas non potest habere nolle racione ultimi finis. Alia proposicio< Item predicti ponunt de hac materia aliam proposicionem scilicet istam, quamvis fruicio sit actus et sic iterum probacio non vadit ad propositum
32ra-33vb Utrum voluntas creata sine habitu supernaturali possit actum fruicionis elicere. Et arguitur quod sic quia sicut se habet intellectus ad primum principium …–… non tamen erit actus habitus
33vb-35vb Notandum est quod de usu sunt difficultates quedam. Circa quod sit prima proposicio quod usus est actus voluntatis, quam probant quidam sic …–… et simile est de actu voluntatis racione finis
36ra-53vb Iacobus de Altavilla O. Cist.: Lectura super sententiarum librum 1 dist. 2.4-7 >Distinctio 2a. Iacobus.< Utrum creatura racionalis viatrix uel beata infallibilem noticiam habere possit de divina essencia. Et arguo primo quod non quia creatura racionalis viatrix nullam potest habere …–… [43vb:] Ad raciones factas in principio questionis patet quid sit dicendum. >Explicit questio ista.<
- [44ra:] >Circa distinctionem 4tam 5am et 6am primi libri. Iacobus de Alta Villa.< Utrum generacionis qua deus genuit deum essencia divina sit terminus formalis aut materiale principium. Et arguo primo quod non. Deus non est generabilis …–… [49va:] alius tamen in persona ab eodem etc. Et sic est finis.
- [49vb leer. 50ra:] >D. 7a primi. Iacobus.< Utrum potencia generativa existens in filio dei possit exire in actu generandi. Arguitur primo quod non. Nulla potencia est in deo …–… Racio tercia in proponendo questionem est pro conclusione tercia. Et sic est finis huius questionis
- Stegmüller, Rep. sent. 1, S. 183f. Nr. 384 (ganze Lectura); S. 433 Nr. 951 (diese Hs.).
54ra-59ra >Circa materiam d. 8 libri primi sentenciarum.< Queritur utrum in deo summe simplici sit aliqua distinctio vel pluralitas perfeccionum attributalium preveniens actualiter omnem operacionem intellectus. Et arguitur quod sic auctoritate Dam. li. primo c. 5 …–… Et idem dicit magister in ista distinctione: hic diligenter notandum est
59ra-63vb >Item aliqua questio de perfectionibus attributalibus in divinis.< Utrum unissima dei simplicitas omnem rei et racionis a divina perfectione evacuet composicionem. Et arguitur quod sic quia si foret summa albedo …–… quod dicuntur de deo et creatura medio modo scilicet analogice. Ad raciones opinionis opposite / [bricht ab]
64ra-65va leer
66ra-73vb Henricus de Cervo O. P: Super Sententiarum librum 1 q. 2 >D. octava.< Utrum deus sit componibilis cum aliquo. Et arguitur quod non quia deus est immutabilis …–… et non composicio aliqua. Igitur non valet. Et sic patet de tota questione
Vgl. zu 9ra-19va.
74ra-83ra Iacobus de Altavilla O. Cist: Lectura super Sententiarum librum 1 dist. 9-12 >D. 9a et 10a. Iacobus.< Utrum a patre et filio coeternus spiritus sanctus procedat per modum voluntatis. Arguo primo quod non. Filius non est coeternus patri …–… [78vb:] nulla est opposicio aut impossibilitas. Et sic est finis questionis.
- [79ra:] >D. 11a et 12a. Iacobus.< Utrum spiritus sanctus taliter a patre et filio tamquam ab unico principio procedat ut nec genitus nec ingenitus dici debeat. Arguo primo quod questio sit falsa, quia spiritus sanctus …–… et sic non probat contra corollarium, et sic est finis huius questionis
Vgl. zu 36ra.
83rb-vb leer
84ra-99rb Henricus de Cervo O. P: Super Sententiarum librum 1 q. 3 >Circa distinctionem 17am primi.< Utrum caritas sit intensibilis per addictionem nove realitatis. Et videtur primo quod sic quia capiatur caritas intensa et remissa …–… soluta in prima conclusione, secundam vero concedo et sic sufficit. >Explicit questio magistri H. de Ceruo Ordinis Predicatorum<
Vgl. zu 9ra
99va-110rb Iacobus de Altavilla O. Cist.: Lectura super Sententiarum librum 1 dist. 17-20 >D. 17a primi. Iacobus.< Utrum ad deum et proximum diligendum meritorie sufficiat spiritus sanctus absque eo quod aliquis creatus habitus racionali menti inhereat. Et arguo primo quod sic quia spiritus sanctus est dileccio …–… [105va:] non tollitur libertas arbitrii. Et sic est finis questionis.
- [105vb:] >D. 18.19 et 20a. Iacobus.< [U]trum persone divine summe coequales eque intensive invicem sint existentes. Et arguo primo quod non, quia persone divine non sunt equales …–… et per consequens ad racionem 3am factam in capite questionis
Vgl. zu 36ra
110va-vb leer
111ra-120ra Henricus de Cervo O. P: Super Sententiarum librum 1 q. 4 Queritur utrum deus possit non scire illud quod scit sciencia beneplaciti id est sciencia approbacionis. Et arguitur quod sic quia ipse scit sortem …–… sine quacumque variabilitate dei, et sic patet ad illam racionem et consimiles. Et sic sit finis huius questionis
Vgl. zu 9ra
120rb-126ra Iacobus de Altavilla O. Cist: Lectura 1 d. 40-41 q. 20 >D. 40a.< [U]trum quelibet intellectualis creatura sit absque quocumque cur divina voluntate antecedente predestinata vel reprobata. Et arguitur primo quod non. Non quilibet homo …–… et sic subtrahere ab uno aliquid sibi debitum, et sic est finis huius questionis
126rb-vb leer
127ra-129vb Iacobus de Altavilla O. Cist.: Lectura super Sententiarum librum 1 dist. 15.16 >D. 15a et 16a. Iacobus.< [U]trum spiritus sancti diffusio in mente viatoris racionali sit temporalis processio distincta a sua spiracione eternali. Et arguo primo quod non, quia spiritus sanctus non diffunditur …–… ut dicit conclusio, sed illa est inmutabilis, ergo. Ex quibus omnibus/ [bricht ab]
Vgl. zu 36a
130ra-156ra Henricus de Cervo O. P: Super Sententiarum librum 2 Queritur utrum creacio sit possibilis et arguitur primo quod non, quia ex nichilo nichil fit …–… vel simplici emanacione rerum quam ipsi non cognoverunt. Sic sit dictum de tota questione. Deo gracias
Vgl. zu 9ra
156rb-157vb leer
158ra-161ra >De potencia creandi an sit communicabilis creature.< [U]trum potencia creandi sit communicabilis creature. Notandum quod nulli catholico est dubium …–… et sic necessario precederet ipsum aliquid, et per consequens non crearetur
[160rb leer]
161rb-162rb leer
162va-168rb [U]trum deus potuerit mundum produxisse ab eterno. Circa istam questionem sunt opiniones contrarie doctorum, et ideo ponende sunt opiniones …–… quare deus creavit vel causavit aliquid
168va-169vb leer
170ra-176ra [U]trum in speciebus latitudo sit infinita. Arguitur primo quod sic, quolibet gradu dato potest in duplo dari maior …–… ut puta motum primi mobilis. Et sic ista racio non valet
176rb-vb leer
177ra-179rb Adam Wodeham O. F. M (?): Quaestio in Sententiarum librum 4 >Adam in quarto.< [U]trum pena infernalis possit esse insensibilis dampnato. Et arguitur quod sic quia quolibet actu qui est peccatum mortale potest esse actus …–… Et tamen est aliqua redempcio secundum modos predictos. Igitur etc. Explicit
- Schneyer, Rep. sent. 1, S. 13-18 Nr. 39-41 (diese Hs. nicht genannt, diese Quaestio nicht zitiert).
179va-181rb [U]trum peccatum impediat satisfactionem. Et arguitur primo quod non, quia totus actus informatur ex intencione …–… ego possem diminuere penam hominis laborantis sub onere, vel minuendo/ [bricht ab]
181va-vb leer
182ra-188vb >D. 24 et 25.< Utrum voluntas creata sit potencia formaliter libera. Circa istam questionem introducuntur multe difficultates a doctoribus …–… unde patet quod li[berum] ar[bitrium] virtutem voluntatis et racionis colligit, et ideo facultas utriusque dicitur
189ra-193vb leer
194ra-199va Conradus de Ebrach O. Cist: Lectura super Sententiarum librum 3 (quaestio quaedam, cum opinionibus doctorum) >Questio magistri Cuonradi de Ebracho Ordinis Cysterciensis< [U]trum anima Christi beata in eterna dei sapiencia cognoscat omnia cognoscibilia. Et arguitur quod non, quia sic sequitur quod sciencia anime Christi …–… [198vb:] patet per conclusionem ultimam 2i articuli quid sit dicendum.
- >Et sic sit finis huius questionis per magistrum Cůnradum de Ebraco Cystercien. Ordinis< [C]irca materiam precedentis questionis doctores varias et contrarias opiniones ponunt scilicet de sciencia anime Christi …–… neutrum autem est de potencia intellectiua
- Stegmüller, Rep. sent. 1, S. 71-73 Nr. 170 (diese Hs. genannt).
199vb leer
200ra-201va Iohannes de Basilea OESA: Lectura 3 d. 5-6 q. 3 [U]trum natura diuina in suppositio uverbi nature humane unito sic sit incarnata quod nulla racio probabilis vel supponibilis eius natura assumpte realiter …–… Ex istis patet questionis pars affirmativa vera et solucio racionum patet ex dictis
201vb-203vb leer
204ra-va [U]trum si Adam non peccasset adhuc deus incarnatus fuisset. Et arguitur quod sic quia alias anima christi non fuisset ab eterno predestinata …–… ubi habundavit delictum superhabundavit et gracia
Kompilation; Conclusio 1 = Ioh. de Basilea, lectura 3 d. 7-9 q. 4 concl. 1, Conclusio 2 = Thomas de Aquino
204vb-205vb leer
206ra-207vb Iohannes de Basilea OESA: Lectura 3 d. 18 q. 8 >Utrum anima Christi in primo instanti sui etc.< [U]trum anima Christi in primo instanti sui esse per electivam amoris in deum conversionem et suam preciosam passionem meruerit de condigno premium infinitum …–… et qualiter negari, et hoc de ista questione
208ra-vb leer
209ra-211rb Iacobus de Altavilla O. Cist: Quaestio de conceptione beatae Mariae >De concepcione virginis gloriose.< [U]trum virgo gloriosa fuerit in originali peccato concepta. In hac questione sunt multe distensiones et discordie inter doctores modernos …–… in peccatis actualibus quod nullus diceret. Cum addit quod si dicatur/ [bricht ab]
Autor Iacobus de Altavilla nach einem Brief von Charles Balic O. F. M.
211va-vb leer
Cr-v Vorsatz

Provenienza del manoscritto: Predigerkloster (Basel)

Acquisizione del manoscritto: Aus dem Dominikanerkonvent Basel: Av Iste liber est fratrum Ordinis Predicatorum Basilensium; Br Frater Felix Fabri 1466; 1r Conspectus zum Teil von der Hand des Heinrich Schretz, Titel von Christian Wurstisen, alte Signatur "F T 4"; Cr quer, rot durchgestrichen B 10. Questiones super Secundum sentenciarum et super 4m. Vgl. Schmidt Nr. 73.

Bibliograph. Nachweise

Schmidt, Philipp. - Die Bibliothek des ehemaligen Dominikanerklosters in Basel. In: Basler Zeitschrift für Geschichte und Altertumskunde. - Basel. - Bd. 18 (1919), S. 160-254, hier S. 195, Nr. 73.
Steinmann, Martin. - Unpublizierte Beschreibung, ca. 1976 (zugänglich im Sonderlesesaal).

Literatur

Hostetter, Erich. - Studien zur Metaphysik und Erkenntnislehre Wilhelms von Ockham. - Berlin/Leipzig 1927, S. 2.
Marcolino, Venício. - Leben und Schrifttum des Augustinereremiten Johannes von Basel, in: Augustiniana 53 (2003), S. 319-381.

Thumbnails

Come citare:

Licenza: